Choć boom na fotowoltaikę w Polsce trwa od kilku lat, duże farmy PV były już instalowane w Europie i 20 lat temu. To na tyle długi okres, że użyte w nich panele zestarzały się i nierzadko opłaca się je wymienić na nowe. Co jednak zrobić z dotychczasowymi? Cóż – wyrzucić ich nie tylko nie wolno, ale i nie byłoby to w ogóle korzystne.

Przeciętny panel fotowoltaiczny waży od ok. 20 do 30 kg. Składa się przede wszystkim ze szkła, krzemu i metali oraz jest klasyfikowany jako urządzenie elektryczne, co sprawia że w świetle przepisów Unii Europejskiej, musi podlegać recyklingowi. Wymóg ten wynika przede wszystkim z dbałości o środowisko, ale ma też uzasadnienie ekonomiczne – materiały, z których panele są zbudowane, o ile profesjonalnie rozdzielone, mogą być z powodzeniem wykorzystane jako cenne surowce wtórne.

Coraz bardziej zaawansowane technologie

O problemie odpadów fotowoltaicznych myśli się w Europie już przynajmniej od 10 lat. Różni naukowcy opracowywali koncepcje metod przetwarzania paneli, obierając odmienne podejście do tematu. Panele można np. zmielić i z takiej, dosyć jednolitej masy, wytwarzać przedmioty – elementy mechaniczne, jak np. pokrywy. To dosyć tani sposób na spełnienie wymogów co do recyklingu, ale nie wpisuje się w idee gospodarki surowcami w obiegu zamkniętym.

W krajach Europy Zachodniej, gdzie duże ilości paneli do przetworzenia dostępne są już teraz, stosuje się inną metodę recyklingu – tam zmielony panel dzieli się na frakcje, odzyskując ponad 90% czystych surowców wtórnych. Ale czasy i warunki ekonomiczne się zmieniają i obecnie, przy silnym wzroście cen surowców oraz zmniejszeniu ich globalnej dostępności, sensownym stało się poszukanie sposobu na odzyskanie całości materiałów użytych do produkcji paneli.

Polska technologia

Trend związany z surowcami wtórnymi oraz nadchodzącą potrzebą poradzenia sobie z ogromną ilością odpadów po instalacjach fotowoltaicznych dobrze przewidzieli założyciele spółki 2loop Tech, która zajmuje się opracowywaniem technologii recyklingu pozostałości po OZE. 2loop w początkowym etapie swojej działalności skoncentrował się właśnie na fotowoltaice, widząc w tym obszarze największe pole do popisu. Firma postawiła na technologie – w tym celu nawiązała współpracę z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, a konkretnie z doświadczonymi specjalistami od przeróbki surowców i rozpoczęła badania w rzeczonym zakresie. W wyznaczaniu kierunków kolejnych badań biorą udział także naukowcy z czeskiego Uniwersytetu Technicznego w Ostrawie i polscy specjaliści z branży maszynowej.

W efekcie tych prac udało się opracować technologię, która w wysoce efektywny i ekonomiczny sposób pozwala odseparowywać od siebie i przygotować do ponownego wykorzystania praktycznie 100 procent masy paneli fotowoltaicznych. Warto przy tym dodać, że użyte metody nie generują dodatkowych odpadów, co ma bardzo duże znaczenie dla środowiska.

Perspektywa czasowa

Stworzona technologia została potwierdzona laboratoryjnie i będzie teraz wdrażana w dużej skali przemysłowej. Planowany zakład pozwoli najpierw zoptymalizować poszczególne procesy, następnie zostanie zautomatyzowany, by w końcu móc obsłużyć potrzeby nie tylko rodzimego rynku, ale też wspomóc kraje ościenne w poradzeniu sobie z problemem odpadów fotowoltaicznych.

Mogłoby się wydawać, że Polska nie jest państwem, w którym problem odpadów fotowoltaicznych stanie się palący w najbliższych latach i że plany firmy są przedwczesne, ale byłoby to bardzo krótkowzroczne. Tak naprawdę panele do przetworzenia pojawiają się już teraz i to w niemałych ilościach – głównie w postaci modułów uszkodzonych podczas instalacji. Spotkać się można też z rosnącą liczbą paneli zniszczonych, z którymi muszą sobie poradzić likwidatorzy szkód. W końcu operatorzy starszych instalacji, szczególnie tych zlokalizowanych na cennych gruntach, coraz chętniej wymieniają dawno zainstalowane panele na nowe moduły, by zwiększyć moc posiadanej infrastruktury.

To wszystko sprawia, że moment w którym powstaną w Polsce pierwsze, aktualnie planowane, specjalistyczne zakłady recyklingu paneli PV, zbiegnie się w czasie z gwałtownym wzrostem ilości odpadów tego typu do przetworzenia. Ponadto 2loop Tech prowadzi także działania celem budowy własnych zakładów lub udzielenia licencji na wykorzystanie posiadanej technologii w innych rejonach świata.

Autor:

Marcin Karbowniczek – menedżer, inżynier, prezes zarządu 2loop Tech S.A. Od kilkunastu lat zajmuje się wdrażaniem zaawansowanych rozwiązań technologicznych, głównie z pogranicza elektroniki i informatyki. Specjalizuje się w optymalizacji procesów, nierzadko z wykorzystaniem algorytmów AI. Autor ponad tysiąca artykułów z zakresu elektroniki, automatyki i biznesu. Absolwent Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej. Prywatnie – podróżnik.