Trwa drugi nabór wniosków w ramach programu priorytetowego „Kogeneracja dla Energetyki i Przemysłu” ogłoszony przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. To największy program wsparcia dla sektora kogeneracji w Polsce, dysponujący budżetem do 3,5 miliarda złotych. Program ma na celu promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji dla przemysłu i stanowi istotny krok w kierunku modernizacji polskiej energetyki.
Cel i znaczenie programu
Program „Kogeneracja dla Energetyki i Przemysłu” wpisuje się w strategię transformacji energetycznej Polski i jest zgodny z unijną legislacją, w tym z dyrektywą 2003/87/WE oraz rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2020/1001 dotyczącym Funduszu Modernizacyjnego. Jego realizacja przyczyni się do osiągnięcia celów klimatycznych i energetycznych określonych na poziomie krajowym oraz celów długoterminowych zawartych w Porozumieniu Paryskim.
Kogeneracja, czyli równoczesne wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej w jednym procesie technologicznym, pozwala na znaczne zwiększenie efektywności energetycznej w porównaniu do tradycyjnej produkcji energii w rozdzielonych źródłach. Dzięki temu technologia ta odgrywa kluczową rolę w redukcji emisji CO2 i oszczędzaniu energii pierwotnej.
Ambitne cele programu
Program zakłada osiągnięcie imponujących wskaźników:
- Dodatkowa zdolność wytwarzania energii: co najmniej 1300 MW mocy w wysokosprawnej kogeneracji
- Liczba instalacji: co najmniej 130 nowych jednostek kogeneracyjnych
- Redukcja emisji CO2: co najmniej 5,6 mln ton CO2 rocznie
- Oszczędność energii pierwotnej: co najmniej 16,8 mln GJ rocznie
Te liczby pokazują skalę planowanej transformacji – program może przyczynić się do redukcji emisji porównywalnej z wyłączeniem z ruchu około 2,4 mln samochodów osobowych rocznie.
Budżet i formy finansowania
Program dysponuje budżetem do 3,5 miliarda złotych, podzielonym na:
- 2 miliardy złotych na dotacje (forma bezzwrotna)
- 1,5 miliarda złotych na pożyczki (forma zwrotna)
Beneficjenci mogą otrzymać dofinansowanie w formie:
- Dotacji do 50% kosztów kwalifikowanych
- Pożyczki do 100% kosztów kwalifikowanych na preferencyjnych warunkach (WIBOR 3M + 50 pb, minimum 1,5% rocznie)
- Kombinacji obu form finansowania
Maksymalna kwota pożyczki może wynieść do 300 milionów złotych, a okres finansowania – do 15 lat z możliwością karencji do 12 miesięcy.
Kto może ubiegać się o wsparcie?
Program podzielony jest na dwie kategorie beneficjentów:
Duże jednostki (≥10 MW)
Beneficjenci: Przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie wytwarzania energii, posiadający zainstalowaną moc cieplną i/lub elektryczną źródeł energii nie mniejszą niż 50 MW.
Rodzaj inwestycji: Budowa lub przebudowa jednostek wytwórczych o mocy nie mniejszej niż 10 MW, gdzie maksymalnie 30% ciepła użytkowego może być wprowadzone do publicznej sieci ciepłowniczej.
Mniejsze jednostki (≥0,5 MW)
Beneficjenci: Wszyscy przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.
Rodzaj inwestycji: Budowa lub przebudowa jednostek o mocy nie mniejszej niż 0,5 MW, gdzie maksymalnie 50% ciepła użytkowego może być wprowadzone do publicznej sieci ciepłowniczej.
Wspierane technologie
Program finansuje instalacje kogeneracyjne wykorzystujące:
- Ciepło odpadowe z procesów przemysłowych
- Energię ze źródeł odnawialnych (biomasa, biogaz, energia geotermalna)
- Paliwa gazowe, mieszanki gazów, gaz syntetyczny
- Wodór jako paliwo przyszłości
Wykluczeniu podlegają jednostki opalane węglem oraz instalacje współspalania stałych paliw kopalnych z innymi paliwami.
Elementy uzupełniające inwestycji
Program przewiduje możliwość finansowania elementów uzupełniających:
- Przyłącza do sieci należące do beneficjenta projektu
- Magazyny energii zintegrowane z jednostką wytwórczą realizowaną w ramach projektu
Uwzględnienie magazynów energii w programie kogeneracyjnym to nowatorskie podejście, które pozwala na optymalne wykorzystanie wyprodukowanej energii i zwiększenie elastyczności systemu energetycznego.
Proces aplikacyjny
Nabór wniosków odbywa się w trybie ciągłym od 22 kwietnia 2024 r. do 19 grudnia 2025 r. lub do wyczerpania alokacji środków. Wnioski składane są wyłącznie elektronicznie przez Generator Wniosków o Dofinansowanie (GWD) za pośrednictwem platformy ePUAP.
Kluczowe terminy:
- Okres kwalifikowalności kosztów: 1 stycznia 2021 r. – 31 grudnia 2030 r.
- Podejmowanie zobowiązań: do 31 grudnia 2025 r.
- Wydatkowanie środków: do 31 grudnia 2030 r.
- Okres trwałości inwestycji: 5 lat od zakończenia realizacji
Koszty kwalifikowane i ograniczenia
Program przewiduje elastyczne podejście do kosztów kwalifikowanych, z następującymi limitami:
- Koszty przygotowania inwestycji: do 10% kosztów kwalifikowanych
- Koszty nabycia nieruchomości: do 10% kosztów kwalifikowanych
- Koszty zarządzania inwestycją: do 10% kosztów kwalifikowanych
- Wartości niematerialne i prawne: do 20% kosztów kwalifikowanych
Szczególną uwagę zwraca kwestia podatku VAT – jest on kosztem kwalifikowanym tylko wtedy, gdy beneficjent nie może go odliczyć zgodnie z przepisami podatkowymi.
Korzyści dla polskiej energetyki
Program „Kogeneracja dla Energetyki i Przemysłu” to strategiczna inwestycja w przyszłość polskiej energetyki. Wysokosprawna kogeneracja charakteryzuje się sprawnością na poziomie 80-90%, podczas gdy tradycyjne elektrownie osiągają sprawność rzędu 35-45%.
Główne korzyści programu:
- Znacząca poprawa efektywności energetycznej polskiego przemysłu
- Redukcja emisji gazów cieplarnianych
- Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego
- Wsparcie transformacji energetycznej
- Rozwój technologii wodorowych i odnawialnych źródeł energii
Wyzwania i perspektywy
Realizacja programu może napotkać na pewne wyzwania, takie jak dostępność wykwalifikowanych wykonawców, długotrwałe procesy administracyjne czy wahania cen surowców energetycznych. Jednak potencjalne korzyści znacznie przewyższają te trudności.
Program stanowi także doskonałą okazję do rozwoju polskich firm technologicznych i inżynierskich specjalizujących się w kogeneracji. Może przyczynić się do stworzenia nowych miejsc pracy i wzmocnienia pozycji Polski jako lidera w dziedzinie efektywności energetycznej w regionie.
Kontakt i wsparcie
Koordynatorem programu jest Dawid Karasek (kogeneracja.przemysl@nfosigw.gov.pl), który udziela szczegółowych informacji na temat warunków uczestnictwa.
Program „Kogeneracja dla Energetyki i Przemysłu” to historyczna szansa dla polskich przedsiębiorstw na modernizację swoich źródeł energii przy znaczącym wsparciu finansowym państwa. W kontekście rosnących cen energii i zaostrzających się wymogów klimatycznych, inwestycje w wysokosprawną kogenerację stają się nie tylko opłacalne, ale wręcz niezbędne dla utrzymania konkurencyjności polskiego przemysłu.
Źródło informacji: https://www.gov.pl/web/funduszmodernizacyjny/kogeneracja-dla-energetyki-i-przemyslu-2nabor-wnioskow
Anna Faltus
Przedsiębiorczyni, która swoją działalność realizuje w branży odnawialnych źródeł energii. Właścicielka marek takich jak: Szkolenia OZE, Akademia OZE, w ramach których organizuje specjalistyczne szkolenia w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz łączy kontakty w branży OZE. Inicjatorka i pomysłodawczyni projektu Magazyn Portal OZE – online’owego magazynu edukacyjno-informacyjnego upowszechniającego dostęp do wiedzy eksperckiej w zakresie OZE. Organizatorka międzynarodowej konferencji połączonej z targami wystawienniczymi ONLINE PV Conference&Expo skierowanej do branży fotowoltaicznej, konferencji PV SALES LAB oraz cyklu eventów Portal OZE Partners Day. Współpracuje z szerokim gronem ekspertów z branży OZE, skupia się na rzetelnym i merytorycznym przekazaniu wiedzy teoretycznej i praktycznej. Doradca w zakresie przedsiębiorczości, rozwoju firm oraz opracowania strategii marketingowych.
