AI nie jest już technologiczną nowinką. To strategiczne narzędzie transformacji energetycznej – także w Polsce.
Transformacja energetyki przyspiesza. Rosnący udział OZE, zwiększająca się liczba prosumentów i konieczność zarządzania elastycznością sieci to realne wyzwania. Sztuczna inteligencja (AI) może pełnić w tym procesie kluczową rolę – przetwarzać dane, przewidywać obciążenia, optymalizować przepływy i wspierać automatyczne decyzje w czasie rzeczywistym.
Poniżej przedstawiam konkretne przykłady wykorzystania AI w energetyce w Polsce, szanse rozwojowe i kluczowe warunki skutecznych wdrożeń.
Dlaczego AI i energetyka to dziś nierozłączny duet?
System elektroenergetyczny staje się coraz bardziej złożony. Dziesiątki tysięcy źródeł rozproszonych, miliony punktów pomiarowych, zmienność produkcji z OZE, dane pogodowe – to rzeczywistość, która wymaga zautomatyzowanego podejścia.
AI działa tu jak cyfrowy układ nerwowy systemu energetycznego. W przeciwieństwie do klasycznych algorytmów opartych na regułach lub prognozach statystycznych, wykorzystuje modele uczenia maszynowego, potrafi przetwarzać dane strumieniowe w czasie rzeczywistym i uczy się na bieżąco, adaptując do zmieniających się warunków. Analizuje dane, wykrywa anomalie, przewiduje zapotrzebowanie, optymalizuje pracę sieci i reaguje szybciej niż człowiek.
AI w Polsce – konkretne działania i plany
PGE – Magazyn energii w Żarnowcu
PGE buduje magazyn energii o mocy 262 MW i pojemności 981 MWh. AI nie zarządza magazynem bezpośrednio, ale wspiera decyzje o ładowaniu/rozładowywaniu na podstawie prognoz, integracji z siecią i reakcji na sygnały rynkowe. Celem jest bilansowanie energii z farm wiatrowych i zwiększenie elastyczności systemu.
Enea Operator – prognozowanie obciążenia sieci
Enea testuje modele AI do przewidywania obciążeń. Algorytmy analizują dane operacyjne i pomagają lepiej zarządzać infrastrukturą.
Więcej informacji: https://www.operator.enea.pl/ospolce/aktualnosci/szczegoly/02-enea-operator-wykorzysta-ai-do-testowania-prognoz-obciazenia-sieci-energetycznej
Google – inwestycje w rozwój AI w Polsce
Google zainwestowało 2,7 mld zł w centrum technologiczne w Warszawie. Wśród priorytetów są rozwiązania AI, które mogą wspierać energetykę, np. w predykcji i optymalizacji zużycia.
Więcej informacji: https://www.gov.pl/web/premier/miliardowe-inwestycje-google-w-polsce?utm_source=chatgpt.com
Gdzie jeszcze może działać AI w Polsce?
Oprócz wskazanych przykładów, ogromny potencjał rozwoju AI w Polsce widoczny jest w:
- lokalnych mikrosieciach — jako środowiskach testowych dla algorytmów predykcyjnych,
- automatyzacji handlu energią — zwłaszcza na rynkach bilansujących,
- zarządzaniu popytem (DSR),
- utrzymaniu infrastruktury — np. analiza obrazów termowizyjnych,
- optymalizacji sterowania w DSO/TSO — np. reinforcement learning w decyzjach operacyjnych.
Wymierne korzyści – liczby mówią same za siebie
Z danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) wynika, że AI może przynieść sektorowi:
- do 8% poprawy efektywności energetycznej do 2035 r.,
- 110 mld USD oszczędności rocznie globalnie,
- +175 GW przepustowości sieci przesyłowych,
- >95% dokładności prognoz zapotrzebowania,
- 40–60% szybszą reakcję na zdarzenia sieciowe.
Raport: https://www.iea.org/reports/energy-and-ai
Polska ma potencjał – czas go uruchomić
Polska nie startuje od zera. Mamy już:
- kompetencje technologiczne,
- dostęp do partnerów międzynarodowych,
- inwestycje w infrastrukturę cyfrową.
To dobry moment, by wykorzystać AI w praktyce – nie tylko w projektach pilotażowych, ale jako standard w sektorze energetycznym.
Warunki sukcesu – od danych po ludzi
Aby AI mogła stać się integralną częścią energetyki, konieczne są trzy filary:
- Otwarte, ustandaryzowane dane – interoperacyjność i jakość danych są kluczowe dla rozwoju algorytmów
- Wyspecjalizowana kadra – nie tylko inżynierowie IT, ale też:
- eksperci AI dla energetyki,
- data scientists rozumiejący fizykę systemów energetycznych,
- menadżerowie projektów z kompetencjami w obszarze AI i regulacji sektora energetycznego
- Finansowanie i wsparcie innowacji – dostęp do środków publicznych i prywatnych, inicjatyw badawczo-rozwojowych, programów partnerstw publiczno-prywatnych.
Podsumowanie – AI dzieje się tu i teraz
Sztuczna inteligencja zmienia fundamenty zarządzania energią. Pozwala szybciej reagować, lepiej prognozować i efektywniej wykorzystywać dostępne zasoby.
Polska ma szansę nie tylko nadrobić zaległości, ale wyprzedzić wiele krajów Europy. Warunek? Trzeba działać teraz – bo AI się nie zatrzyma.
Klaudia Juga
Ekspertka łącząca doświadczenie w energetyce odnawialnej z rosnącą specjalizacją w sztucznej inteligencji. Od lat współtworzy kierunki rozwoju sektora jako Dyrektor Generalna PIGEOR i liderka Biura World Energy Council – Poland. Posiada certyfikaty „AI for Managers" i „Agenci AI No-Code", a swoją wiedzę systematycznie pogłębia, koncentrując się na praktycznym wykorzystaniu AI w transformacji energetycznej. Wierzy, że technologia - wdrażana z wyobraźnią i odpowiedzialnością - może być realnym katalizatorem zielonej zmiany. Wspiera projekty, dialog i strategie, które łączą innowacje z potrzebami sektora.
